Hoofdstuk 3
Het totale onderzoek richt zich op kerken en kapellen van Joseph Cuypers. Wanneer het onderzoek daartoe beperkt blijft, ontstaat geen beeld van de waardering die hij heeft ondervonden voor zijn complete werkpakket. Om daar aan tegemoet te komen zijn drie gemeenten geselecteerd waar al zijn vaardigheden nodig waren en die toch zeer verschillend zijn.
Het eerste onderzoek is verricht in Roermond, waar de architect in de historische binnenstad een wijkje moest ontwerpen en als supervisor uitvoeren. Daarnaast speelde een kerkelijke opdracht een rol, de bouw van een zorginstelling en een school en veel algemeen advieswerk van monumenten tot welstand.
De omvorming van Heemstede van een agrarisch dorpje naar een groene gemeente voor de midden- en hogere stand heeft Joseph Cuypers meer dan dertig jaar begeleid, veranderend van aanstormend talent naar eminence grise. Hij functioneerde in Heemstede als stedenbouwkundige, architect van woonwijkjes, raadhuis, kerk en begraafplaats, maar vooral als de altijd beschikbare adviseur voor het gemeentebestuur.
Nog onstuimiger was de groei van Geleen van een trits van kleine vriendelijk dorpskernen met in het hart een agrarisch terrein naar een moderne plaats met een bebouwd stadshart voorzien van winkels, kerk en raadhuis op grond van een stedenbouwkundig plan voor de hele gemeente. Dit was nodig door de vestiging van de mijn Maurits waardoor veel personeel nodig was, waarvoor een aparte wijk werd ontworpen. Alle plannen, ontwerpen en advieswerk kwamen voor rekening van Joseph Cuypers.
Het onderzoek naar de waardering voor zijn complete werkveld blijft beperkt tot deze drie gemeenten. In de volgende hoofdstukken krijgt het kerkelijk werk de hoofdrol.
